Жыццё і смерць, падобна, не адзіныя полюсы існавання біялагічнага арганізма. Амерыканскія навукоўцы выявілі трэці стан — свайго роду рэнесанс клетак. Гэта абяцае велізарны прарыў у медыцыне, піша Euronews.
Паводле звестак прафесара Пітэра Нобла з Універсітэта Вашынгтона ў Сіэтле і Алекса Пажыткова з Нацыянальнага медыцынскага цэнтра City of Hope у Каліфорніі, пасля смерці арганізма яго клеткі могуць — пры наяўнасці пажыўных рэчываў, кіслароду, біяэлектрычнасці або біяхімічных сігналаў — набываць новыя здольнасці, якіх не мелі пры жыцці.
Так, навукоўцы выявілі, што клеткі скуры мёртвых жабаў здольныя адаптавацца да кубка Петры ў лабараторыі, спантанна рэарганізуючыся ў шматклеткавыя арганізмы, якія назвалі «ксенаботамі». Яны паведамілі таксама, што адзінкавыя клеткі чалавечых лёгкіх пасля смерці арганізма могуць групавацца ў мініяцюрныя шматклетачыя арганізмы, названыя «антработамі».
Даследаванне Нобла і Пажыткова, такім чынам, ставіць пад сумнеў уяўленне пра тое, што клеткі і арганізмы эвалюцыянуюць толькі адным, загадзя вядомым чынам. Тое, ці змогуць іх тканкі выжыць і функцыянаваць пасля смерці арганізма, вызначаецца шэрагам фактараў, кажуць навукоўцы. Гэта ўмовы навакольнага асяроддзя, метабалічная актыўнасць і метады кансервацыі.
У розных тыпаў клетак час выжывання розны. Напрыклад, у людзей лейкацыты звычайна разбураюцца цягам 60−86 гадзін пасля смерці, клеткі шкілета мышэй можна рэгенераваць цягам 14 дзён, а фібрабласты авечак і козаў магчыма імплантаваць прыкладна праз месяц пасля смерці жывёл.
Даследаванні ў гэтай галіне вядуцца ўжо больш за 15 гадоў. Першыя эксперыменты былі скептычна сустрэтыя навуковай супольнасцю, але з часам настроі змяніліся. У 2017 годзе навукоўцы выявілі, што ў мышэй і рыб пасля смерці функцыянуе каля тысячы генаў.
Нобл і Пажыткоў лічаць, што такія даследаванні могуць прывесці да рэвалюцыйнага прарыву ў рэгенерацыйнай медыцыне і імунатэрапіі, а таксама з часам даць падставы для перагляду канцэпцыі «юрыдычнай смерці».
«Мы стаім на парозе разумення фундаментальных пытанняў пра жыццё», — рэзюмуюць яны.
Чытайце таксама
